Dinh dưỡng ở người thừa cân béo phì

1/ Định nghĩa

• Là tình trạng tích lũy mỡ bất thường và quá mức tại các tổ chức mỡ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
• Nguyên nhân do dinh dưỡng chiếm tới 60-80%; còn lại là do các bệnh lý di truyền và nội tiết.
• Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong các phương pháp điều trị béo phì hiện tại.

2/ Tác hại và nguy cơ của thừa cân và béo phì

• Dễ mắc các bệnh về tim mạch: tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid máu, bệnh mạch vành; các bệnh lý chuyển hóa: đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa; các rối loạn dạ dày, ruột, sỏi mật.
• Ở phụ nữ mãn kinh, tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư cổ tử cung; còn nam giới tăng nguy cơ ung thư thận và tiền liệt tuyến.
• Béo phì tuổi trẻ có thể kéo dài tới béo phì khi trưởng thành và mức độ béo sẽ nghiêm trọng hơn.

3/ Phương pháp đánh giá thừa cân béo phì

• Dựa vào chỉ số khối cơ thể BMI (Body mass index):
• BMI=(Cân nặng kg)/(Chiều cao m)^²
• Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO): Thừa cân khi BMI ≥25 kg/m^²; Béo phì khi BMI ≥30 kg/m^²
• Ngoài ra, còn đánh giá dựa vào các chỉ số khác như: số đo vòng eo, tỷ số vòng eo/vòng hông.

3/ Nguyên tắc dinh dưỡng

• Thay đổi theo từng cá thể.
• Tạo sự thiếu hụt 500-1000 kcal/ngày để làm giảm 0,5-1 kg/ tuần và 10% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng.
• Cần đảm bảo đủ: bột đường, đạm, đường, béo, vitamin, khoáng chất và chất xơ.

3/ NÊN

• Sử dụng ngũ cốc còn nguyên vỏ cám, nguyên hạt có nhiều chất xơ tan, bánh mỳ đen, khoai củ, gạo lứt….
• Thịt nạc, gia cầm bỏ da, cá, trứng, hải sản, các loại đậu.
• Rau >400 g/ngày, nên chế biến ở dạng luộc, nấu canh, làm nộm, rau trộn xa lát; trái cây 200-300 g/ngày.
• Xem nhãn thực phẩm: tập thói quen mua thức ăn năng lượng thấp.
• Ăn một chén canh rau trước khi ăn cơm chính.
• Ăn nhiều vào buổi sáng, ăn chậm nhai kỹ (mỗi bữa ăn kéo dài ít nhất 20 phút, nhai kỹ trước khi nuốt, thỉnh thoảng đặt đũa xuống nghỉ và tham gia chuyện trò với các thành viên khác trong gia đình).
• Uống đủ nước.