1. ĐỊNH NGHĨA
- Rối loạn lipid máu xảy ra khi có một hoặc nhiều thông số lipid bị rối loạn (tăng cholesterol/ triglyceride/ LDL-C/ giảm HDL-C).
- Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò có tính quyết định, giúp ngăn chặn và giảm tổn thương mạch máu, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch-nội tiết-chuyển hóa.
2.CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG
Nguyên tắc
- Cung cấp đủ năng lượng;
- Giảm lượng carbohydrat; đường đơn, đường đôi;
- Đủ vitamin khoáng chất;
- Tăng cường chất chống oxy hóa;
Nên
- Bổ sung acid béo omega-3 từ dầu thực vật hoặc động vật (cá chép, cá trích, cá thu, cá nhám, cá hồi, cua, mực) hoặc 2-4g dầu cá/ ngày ở bệnh nhân có tăng triglyceride;
- Sử dụng protein từ thực vật: các loại đậu đỗ.
- Sử dụng những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp: tinh bột (bún, khoai môn, bắp, khoai từ, bánh ướt); đậu (đậu hủ, sữa đậu nành không đường); rau (cà chua, rau muống, dền, bông cải xanh); trái cây (bơ, táo, bưởi, mận, thanh long, dâu); Thịt, cá…
- Tăng các loại rau quả để bổ sung nguồn chất xơ, đăc biệt chất xơ hòa tan: vỏ ngoài của các loại hạt, gạo lứt, gạo lật nảy mầm giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
Ngoài ra chất xơ còn giúp đào thải cholesterol ra khỏi cơ thể, chống táo bón, phòng ung thư đại tràng.
- Tăng cường các thực phẩm chống oxy hóa:
+Thức ăn giàu vitamin E: giá đỗ, dầu thực vật
+Thức ăn giàu β- Caroten: cà rốt, bí đỏ, gấc, đu đủ chín, rau có màu xanh đậm.
+Thức ăn giàu vitamin C: Rau quả nói chung
+Thức ăn giàu Selen: Rau ngót, rau muống, cải bắp.
- Sử dụng các thực phẩm giàu phytosterol: các loại hạt, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, dầu thực vật chưa tinh chế.
- Giảm trọng lượng cơ thể:
+Duy trì BMI < 25 kg/m2 (BMI=Cân nặng(kg)/(chiều cao (m))2), chu vi vòng eo < 90 cm ở nam và < 80 cm ở nữ;
+Duy trì hoạt động thể lực ít nhất 30 phút/ ngày, hiệu quả hơn khi kéo dài từ 60 – 90 phút/ngày kết hợp với những hoạt động tăng cường cơ (chống đẩy, nâng tạ) ít nhất 2 ngày/tuần;
Không nên
- Sử dụng nhiều chất béo, đặc biệt chất béo no (thịt vịt, mỡ heo, lòng đỏ trứng, dầu dừa, dầu cọ, bơ thực vật); Tăng lượng acid béo chưa no từ dầu thực vật và mỡ cá;
- Không sử dụng chất béo trans:
+Bánh các loại: bánh cracker, cookies, bánh ngọt, bánh gato, bánh nướng và các thực phẩm nướng khác…
+Đồ ăn nhanh: gà rán, pizza, khoai tây chiên…
+Đồ ăn chiên rán nhiều dầu: bánh khoai, bánh chuối, bánh rán…
+Đồ ăn chế biến sẵn: bắp rang bơ, snack, mì ăn liền…
+Shortening và margarine: bơ thực vật các dạng (dạng thỏi và dạng chứa trong chai)…
- Hạn chế các loại thức ăn có nhiều cholesterol: óc, bầu dục bò, bầu dục lợn, tim, lòng đỏ trứng gà (2-3 quả/tuần), gan lợn, gan gà, tôm, mực, lươn.
- Hạn chế rượu, bia.
- Tránh hút thuốc lá và tiếp xúc với khói thuốc lá.
Nguồn: Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định – Phần mở rộng.
