1. Đại cương
Dị vật mũi rất đa dạng:
– Trẻ em nghịch tự nhét vào mũi; Giấy, nút cao su, đồ nhựa, khuy áo, hạt cườm cườm, hạt đậu, hạt lạc, hạt thóc…vvv.
– Người lớn : Khi làm thủ thuật thầy thuốc quên bông, gạc, bấc, bệnh sỏi mũi. Trong chiến tranh hay một tai nạn nào đó mà mảnh kim khí găm trong hốc mũi, mảnh đạn, mảnh bom…vvv.
2. Chỉ định :
Tất cả những bệnh nhân có dị vật mũi đều phải lấy ra.
3. Chống chỉ định : Không có.
4. Chuẩn bị :
4.1 Người thực hiện : Bác sĩ chuyên khoa TMH.
4.2 Phương tiện :
– Máy nội soi,ống soi không độ.
– Máy hút 1 chiều.
– Ống hút mũi chuyên dụng.
– Bộ dụng cụ chuyên dụng lấy dị vật mũi,mở mũi.
– Napharolin0.05% y Otrivin0.05%,Rhinex0.05%…vvv..
– Xylocain 10%.
– Bông,bấc mũi hoặc Merocel.
– Máy hút 1 chiều.
– Ống hút mũi chuyên dụng.
4.3 Người bệnh :
– Giaỉ thích cho bệnh nhân hoặc người thân để họp chập nhận và hợp tác.
– Riêng trẻ em phải được ẵm đúng kỹ thuật hoặc quấn ga chặt.
4.4 Hồ sơ bệnh án :
– Lấy gây tê không cần nhập viện.
– Có thể gây mê lấy dị vật nội soi khi có yêu cầu hoặc trẻ không hợp tác.
5.Các bước tiến hành:
5.1 Tư thế ;
– Người lớn ngồi trên ghế chuyên dụng.
– Trẻ em phải có người bế đúng cách hoặc quấn ga chặt ngồi trên ghế.
5.2 Vô cảm :
– Tê tại chỗ đợi 5-10 phút.
– Trẻ nhỏ không hợp tác ccos thể phải gây mê toàn thân hoặc gia đình yêu cầu.
5.3 Kỹ thuật :
Dưới sự giám sát của ống nội soi không độ :
– Nếu dị vật mới dễ lấy thì lấy bằng móc kéo từ sau ra trước.
– Nếu dị vật lâu khó lấy : Cố định đầu người bệnh cẩn thận,hút sạch mũi,mủ,chất xuất tiết ở hốc mũi,đặt vào hốc mũi tẩm Napharolin0.05% đợi 5-10 phút,xịt tê mũi bằng xylocain10% hay đặt bấc hốc mũi xylocain10% đợi 5-10 phút,xác định vị trí dị vật ta luồn móc phía sau rồi kéo từ từ dị vật ra
– Trong trường hợp dị vật để quá lâu hoặc canxi hóa cần phải gây mê lấy dị vật.
6. Theo dõi và xử trí tai biến :
– Chảy máu : Tùy theo mức độ nặng nhẹ có cần nhét Meche mũi hay không.
– Nhiễm trùng : Dùng kháng sinh phối hợp liều cao,chích kháng sinh,làm kháng sinh đồ để điều trị kháng sinh đặc hiệu.
– Nếu phẫu thuật thì chăm sóc và xử trí tai biến như phẫu thuật mũi.
– Trẻ em có thể choáng,đau : Nghỉ ngơi,giảm đau,chống choáng.
7. Tài liệu tham khảo : Hướng dẫn QTCMKT TMH của BYT 2012,Phác đồ điều trị nhi khoa 2017 bệnh viện nhi đồng 1 TP.HCM,Bách khoa thư bệnh học,Bài giảng bộ môn TMH ĐHYHN GS.Võ Tấn.
