Ung thư vú là gì?
Ung thư vú (UTV) là một loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ. Đó là một khối u ác tính hình thành từ các tế bào trong vú, đa phần là từ các ống dẫn sữa, và một phần nhỏ từ các tiểu thùy (các tuyến tạo ra sữa). Ung thư xảy ra khi các tế bào phát triển bất thường và mất kiểm soát, thay vì phân chia một cách có trật tự. Các tế bào này tăng trưởng và phát triển thành một khối u có khả năng xâm lấn sang các bộ phận khác của cơ thể. UTV có thể xảy ra ở cả nam và nữ, mặc dù UTV ở nam giới rất hiếm1,2.
Việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng vì một số dạng UTV giai đoạn sớm có thể điều trị được. UTV nếu phát hiện và điều trị muộn có thể đã di căn vào nhiều cơ quan như não, phổi, gan, xương và các bộ phận khác, việc điều trị trở nên hết sức khó khăn, chi phí cao và tiên lượng kém1,2,3.
Có những dạng ung thư vú nào?
Ung thư vú (UTV) có thể được phân chia ra các loại khác nhau bởi nhiều cách1,2:
- Phân chia theo tình trạng xâm lấn của các tế bào ung thư ra khỏi nơi khởi phát ban đầu của nó
- Phân chia theo tình trạng tiến triển của bệnh
- Phân chia theo tình trạng thụ thể hormone và sự biểu lộ gen HER2
1. Theo tình trạng xâm lấn2,3,4:
UTV không xâm lấn (UTV tại chỗ): gồm
- Ung thư biểu mô ống dẫn sữa tại chỗ (DCIS): Loại này phổ biến hơn, bắt nguồn từ và giới hạn trong các ống dẫn sữa, nhưng có thể tiến triển thành một dạng xâm lấn của ung thư vú. Trong loại rối loạn này, các tế bào ung thư vẫn còn khu trú bên trong lòng các ống dẫn sữa và chưa xâm lấn lan tràn ra các mô vú khỏe mạnh. Hầu hết các phụ nữ mắc DCIS đều có thể được chữa khỏi.
- Ung thư biểu mô tiểu thùy tại chỗ (LCIS): loại này ít phổ biến hơn, phát sinh khi các tế bào lót bên trong các tiểu thùy vú trở nên ác tính nhưng chúng vẫn còn khu trú bên trong tiểu thùy sữa. Hầu hết phụ nữ bị ung thư tiểu thùy tại chỗ sẽ không có xu hướng xâm lấn để phát triển thành ung thư vú.
UTV xâm lấn: các tế bào ung thư phát triển vượt ra ngoài nơi nó khởi phát ban đầu vào mô vú xung quanh. Bao gồm:
- Ung thư biểu mô ống dẫn sữa xâm lấn (IDC): Đây là loại ung thư vú phổ biến nhất. Các tế bào ung thư bắt đầu từ trong lòng ống dẫn sữa, xuyên qua thành ống và phát triển vào trong mô mỡ của vú.
- Ung thư biểu mô tiểu thùy xâm lấn (ILC): Loại ung thư vú này bắt nguồn trong một tiểu thùy vú và xâm lấn các mô vú xung quanh.
2. Theo tình trạng tiến triển bệnh2,3,4:
- UTV giai đoạn sớm: khối u chưa lan ra ngoài vú hoặc các hạch bạch huyết ở nách. Các bệnh nhân ung thư vú ở giai đoạn này thường có thể phẫu thuật được và phương pháp điều trị chính thường là phẫu thuật để loại bỏ khối u. Nhiều bệnh nhân trong giai đoạn này còn được điều trị toàn thân bằng hóa chất hoặc thuốc điều trị đích trước khi phẫu thuật để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất, được gọi là điều trị hóa chất tiền phẫu hay tân bổ trợ.
- UTV tiến xa tại chỗ: khối u đã lan ra khỏi vú và các hạch nách sang các mô lân cận hoặc các hạch bạch huyết xa hơn. Đa số bệnh nhân giai đoạn này phải bắt đầu điều trị bằng các liệu pháp toàn thân. Bệnh nhân có thể phẫu thuật được hoặc không tùy vào mức độ di căn của ung thư (sau khi điều trị toàn thân, có thể phẫu thuật nếu khối u nhỏ lại).
- UTV di căn: khi các tế bào ung thư đã di căn đến xương, gan, não, phổi hoặc các bộ phận khác của cơ thể, tạo thành những khối u thứ phát ở đây, gọi là di căn xa. Điều trị toàn thân là biện pháp điều trị chính.
Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp của ung thư vú là gì? 1,2,3
Ung thư vú (UTV) giai đoạn đầu thường không có dấu hiệu hoặc triệu chứng do kích thước nhỏ và thường chỉ được xác định khi kiểm tra định kỳ bằng chụp nhũ ảnh. Nếu khối u vú phát triển đủ lớn, các dấu hiệu phổ biến nhất có thể là:
- Một khối u ở một bên vú, sờ thấy với đường viền không đều, có thể không đau, ít di động hoặc cố định trên da
- Thay đổi kích thước hoặc hình dạng của vú, bao gồm cả sự không đối xứng giữa 2 vú
- Da bị lõm hoặc dày lên ở mô vú
- Đỏ da vùng vú
- Núm vú bị thụt vào trong
- Nổi mẩn đỏ trên núm vú
- Tiết dịch tự phát từ núm vú
- Sưng hoặc nổi cục ở nách
- Đau hoặc cảm giác khó chịu dai dẳng ở vú.
Mặc dù các triệu chứng trên cũng có thể gặp trong nhiều bệnh lý lành tính của tuyến vú, tuy nhiên tốt nhất bạn nên đến khám và được bác sĩ tư vấn nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên.
Một số triệu chứng có thể là biểu hiện của bệnh khi đã di căn xa, như có khối u hoặc sưng vùng dưới nách, trên xương đòn,…có thể là dấu hiệu của di căn hạch bạch huyết. Đau ở xương hoặc xương dễ bị gãy có thể là dấu hiệu của bệnh đã di căn xương, hoặc ho dai dẳng và khó thở, đau ngực, viêm phổi,…có thể là bệnh đã di căn đến phổi.4,5
Tài liệu tham khảo:
1. Breast Cancer: A Guide For Patients: https://www.esmo.org/for-patients/patient-guides/breast-cancer
2. ASCO answer: Breast Cancer: https://www.cancer.net/ sites/cancer.net/files/ asco_answers_guide_breast.pdf
3. Breast 360.org: https://breast360.org/
4. Mayo Clinic: Breast Cancer for Patients: https://www.mayoclinic.org/search/search-results?q=breast%20cancer
5. National Cancer Institute: Breast Cancer – Patient Version: https://www.cancer.gov/types/breast
M-VN-00000542
Nguồn : Bệnh viện Bình Định
